Jeroen Bosch – Hemel, hel – UITVERKOCHT

Voor de meeste mensen is Jeroen Bosch de duivelschilder. Een fascinerende figuur die de angsten van middeleeuwers wist om te zetten in donkere hellescènes en werelden vol bizarre, angstaanjagende monsters. Dit beeld wist verschillende schrijvers te inspireren tot beklemmende romans. Maar klopt dit beeld? Onderzoek brengt steeds meer naar voren dat Bosch een heel andere positie in de samenleving had dan die van de subversieve
schilder die in de afgeslotenheid van zijn atelier zijn bizarre inventies aan het paneel toevertrouwde.

Wat nu naar voren komt, is dat de kunstenaar geheel verweven was met zijn omgeving en cultuur die naar ons gevoel van paradoxen aan elkaar hingen. Een diepe, vaak bijgelovige vroomheid met bezwerende, collectief beleefde rituelen stond direct naast het zich uitleven in hartstochtelijke passies, een grote hang naar kennis en geleerdheid en een exuberante levensstijl. We spreken hier over de heersende elite, de hoge adel, de opdrachtgevers van Jeroen Bosch die op zijn beurt nauw verweven was met de steedse burgerij. Bourgondische edelen en stedelingen, weelderige toernooien, buitensporige feesten, religieus fanatisme, demonische bezetenheid, volksvroomheid, dromen, mystiek en middeleeuwse ‘zelfhulpliteratuur’ komen ter sprake rondom het centrale thema van het boek: Bosch’ schilderij Tuin der Lusten.

In een rijk geïllustreerde speurtocht naar de betekenis en eigentijdse functie van het magnum opus van Jeroen Bosch komt een tijdsbeeld van de schilder en zijn omgeving tot leven.